Sekretar Udruženja “12 beba” Željka Tubić poručila je danas da se nikada nikome u svijetu ne smije ponoviti zločin koji se desio prilikom tragične smrti 12 beba u Kliničkom centru Banjaluka 1992. godine zbog nedostatka kiseonika. Tubićeva je istakla da će zvjezdice uvijek sijati i da će živjeti sjećanje na njih.
– Stradanje naših 12 zvjezdica treba da im bude opomena za sve buduće postupke – istakla je Tubićeva, obraćajući se kod spomen-obilježja “Život” u centru Banjaluke povodom obilježavanja 27 godina od tragične smrti 12 banjalučkih beba.
Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Milorad Kojić smatra da je zbog kompleksnog uređenja u BiH trenutno nemoguće da Republika Srpska tuži UN zbog ratnog zločina počinjenog nad 12 banjalučkih beba 1992. godine.
– U ovim kompleksnim odnosima Bošnjaci sigurno ne bi dozvolili da se tuži Savjet bezbjednosti UN, tako da je to u ovom momentu nemoguće, ali bi trebalo da se odredi sud koji bi bio nadležan da procesuira odgovorne – rekao je Kojić novinarima.
On je podsjetio da nije tužena ni Hrvatska za agresiju koju je uradila tada prema BiH i Republici Srpskoj.
Kojić je podsjetio da je Republički centar radio istraživanje u vezi sa stradanjem 12 beba i da su došli do zaključaka da u ovom slučaju nije jedina odgovornost Savjeta bezbjednosti UN.
– Savjet bezbjednosti je uveo zabranu leta i to nije sporno, ali zabrana leta nije bila iz Sarajeva, Zagreba ili iz bilo koje druge zemlje svijeta. Da je tada postojala volja, mogao se dopremiti kiseonik u Klinički centar Banjaluka – istakao je Kojić.
Vijence kod spomen-obilježja “Život” u centru Banjaluke položile su majke 12 umrlih beba, izaslanik srpskog člana Predsjedništva BiH Radovan Kovačević, izaslanik predsjednika Republike Srpske Miladin Dragičević, delegacija Narodne skupštine Republike Srpske, delegacija Ministarstva rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske i gradonačelnik Banjaluke Igor Radojičić.
Vijence su položili i generalni konzul Srbije u Banjaluci Vladimir Nikolić, delegacija Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, delegacije Republičke i Gradske organizacije porodica poginulih, Saveza logoraša i Saveza udruženja ratnih vojnih invalida Republike Srpske, Udruženja žena žrtava rata Republike Srpske, predstavnici terenske kancelarije OEBS-a u Banjaluci, te delegacija Crvenog krsta Republike Srpske.
Prethodno, na Novom groblju u Banjaluci služen je parastos, a cvijeće je položeno ispred spomen-obilježja “Život”.
Parastosu, koji su služili sveštenici Eparhije banjalučke, prisustvovali su, i cvijeće na grobnicu 12 banjalučkih beba položili, izaslanik predsjednika Republike Srpske Miladin Dragičević, ministar porodice, omladine i sporta Sonja Davidović, te poslanici u Narodnoj skupštini Davor Šešić i Srđan Mazalica.
Parastosu su prisustvovali i članovi Republičke i Gradske organizacije porodica zarobljenih, poginulih boraca i nestalih civila, kao i članovi porodica preminulih beba.
Odlukom Savjeta bezbjednosti UN u maju i junu 1992. godine bili su zabranjeni međunarodni letovi, čak i oni sa bocama kiseonika iz Beograda za Banjaluku, zbog čega je preminulo 12 tek rođenih beba koje su bile u inkubatorima.
Vojska Republike Srpske je, nakon ovog tragičnog događaja, probila koridor u Posavini i oslobodila pravac prema granici sa Srbijom, koji su do tada blokirale muslimanske i hrvatske snage.
Prva beba umrla je 22. maja 1992. godine, nakon čega je uslijedila agonija i smrt ostalih beba. Do 19. juna 1992. u Banjaluci je umrlo 12 beba koje su postale simbol kršenja ljudskih prava i neljudskosti međunarodne zajednice.
Trinaesta beba Slađana Kobas bitku za život izgubila je sa 14 godina, a četrnaestoj bebi Marku Medakoviću nedostatak kiseonika ostavio je posljedice za cijeli život.
“Pitao sam: Zašto djecu, odgovor je bio: Nisu naša”
Akademik Mihajlo Vukas izjavio je da bi 12 banjalučkih beba danas bilo živo da na Drini nije zaustavljen konvoj humanitarne pomoći sa lijekovima i kiseonikom, koji je 1992. godine predvodio iz Geteborga do Beograda.
“Nakon ovog događaja pitao sam osobu koja je za to bila odgovorna: `Zašto djecu?`, a odgovor je bio: `Nisu naša`”, rekao je Vukas kod spomen-obilježja “Život” u centru Banjaluke gdje je danas obilježeno 27 godina od tragične smrti 12 banjalučkih beba.
On nije želio da otkrije identitet osobe koja mu je to rekla.
Vukas, koji je penzionisani torakalni hirurg iz Geteborga, rekao je da je došao u Banjaluku da od majki ovih beba traži oproštaj nakon 27 godina.
“Nisam stigao da posao završim i kiseonik dopratim do Banjaluke preko Drine. To je moja greška i moja rana zbog koje i danas patim. Majke, molim vas za oproštaj”, rekao je Vukas koji je kao hirurg radio 46 godina.
Promovisana knjiga “Šta su skrivile”
U Banskom dvoru u Banjaluci večeras je promovisana knjiga “Šta su skrivile?”, istoričara Nikole Borkovića, koja sadrži obimne podatke i svjedočenja o humanitarnoj katastrofi i smrti 12 beba u banjalučkom Kliničkom centru u maju i junu 1992. godine zbog nedostatka kiseonika.
Borković je rekao novinarima da je najveća od brojnih kontroverzi o ovoj tragediji natpis ispred spomenika “12 zvjezdica” u Banjaluci da je “dopremanje kiseonika bilo zabranjeno zbog odluke Savjeta bezbjednosti UN o zabrani letova iznad BiH”.
On je naglasio da je Srbija bila jedina zemlja koja je tada željela da pomogne, ali joj je let bio onemogućen Rezolucijom 757 Savjeta bezbjednosti UN, kojom su uvedene sankcije Saveznoj Republici Jugoslaviji.
Borković je rekao da je kiseonik, da je željela, mogla da dopremi bilo koja druga zemlja u Evropi, jer Banjaluka nije bila izložena sankcijama.
“Nije bilo nikakve zabrane letova iznad BiH. Ona će nastupiti u oktobru 1992. godine, a njena primjena u martu 1993. godine”, rekao je Borković.
Prema njegovim riječima, razmjere ove tragedije bi bile mnogo veće da u vrijeme velike humanitarne krize 1992. godine nije bilo solidarnosti građana Banjaluke i pomoći organizacija.
On je naveo da su industrijski, odnosno tehnički kiseonik, dostavljali građani, kao i brojne organizacije kao što su Crveni krst i “Karitas”.
“Ova knjiga govori o ratnom periodu i herojima iza prve borbene linije, o 12 malih mučenika, ljekarima, pilotima, novinarima i ljudima koji su pomagali”, rekao je Borković.
Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i nestalih lica Milorad Kojić rekao je da ova knjiga dokument i trajni trag o tome da se međunarodna zajednica oglušila na sve apele za pomoć.
Kojić je naveo da je ova knjiga autentična, zasnovana na činjenicama, dokazima, i svjedočanstvima 11 od ukupno 12 majki beba.
“Sve što je navedeno u publikaciji potkrijepljeno je dokazima”, rekao je Kojić.
Sekretar Udruženja “12 beba” i majka jedne od beba Željka Tubić zahvalila je Borkoviću što je ostavio pisani trag o ovoj tragediji.
“Pisana riječ ostaje za pokoljenja koja će tražiti i čitati istinu”, rekla je Tubićeva.
(Srna)
