U BiH godišnje umre oko 3.300 ljudi od posljedica udisanja vazduha zagađenog česticama PM2.5, saopšteno je iz Svjetske banke.
Analiza Svjetske banke pokazala je da se devet odsto ukupnog godišnjeg mortaliteta u BiH može pripisati zagađenju vazduha.
Izloženost česticama PM 2.5 naročito je opasna po ljudsko zdravlje, jer te čestice prodiru duboko u pluća i krvotok, izazivajući bolest i smrt.
Iz Svjetske banke napominju da ekonomski troškovi narušavanja zdravlja zbog zagađenog vazduha u BiH iznose u prosjeku 1,38 milijardi dolara, što je ekvivalent 8,2 odsto BDP-a iz 2016. godine.
Stanovništvo BiH, kao i stanovništvo Balkana i istočne Evrope, obično udiše više otrovnih čestica iz zagađenog vazduha nego što udišu njihovi susjedi u zapadnoj Evropi, a razlog je nedostatak politika smanjenja zagađenja vazduha i veća upotreba čvrstih goriva za grijanje i kuvanje.
Zapadna Evropa uglavnom prestaje da koristi termoelektrane ili se bar obavezala na smanjenje potrošnje uglja u svrhu ispunjavanja klimatskih ciljeva, ali one se na Balkanu i u istočnoj Evropi još koriste u značajnoj mjeri.
Na Balkanu je smješten veliki broj postrojenja na ugalj i lignit, kao i sedam od 10 najviše zagađujućih termoelektrana u Evropi.
U BiH prosječna godišnja ambijentalna koncentracija PM2.5 često višestruko premašuje gornju dozvoljenu granicu – prema BiH standardima kvaliteta vazduha 20 mikrograma na metar kubni vazduha i prema smjernicama Svjetske zdravstvene organizacije o vrijednostima kvaliteta vazduha 10 mikrograma po metru kubnom.
U izvještaju Svjetske banke o upravljanju kvalitetom vazduha date su preporuke prema kojima je neophodno ojačati saradnju na svim nivoima u zemlji, kao i kapacitete nadležnih agencija, te jačati mrežu za monitoring kvaliteta vazduha.
Takođe postoji potreba da se ubrza usvajanje planova kvaliteta vazduha na lokalnom nivou, kao i sprovođenje pilot programa zamjene peći i kotlova koji zagađuju efikasnijim modelima, podizanje svijesti i davanja podsticaja za korištenje alternativnih izvora grijanja.
Iz Svjetske banke ukazuju da je neophodno i revidiranje standarda za tečna goriva s ciljem njihovog podizanja i davanje dodatnih ekonomskih podsticaja za zamjenu starih vozila uz strožu primjenu mjera za smanjenje uvoza starih vozila i za korištenje čvrstih goriva za grijanje domaćinstava.
U izvještaju se poziva na jačanje zakonskog okvira uz fokus na konkretne instrumente za smanjenje zagađenja iz mobilnih izvora, velikih stacionarnih izvora i centralnog grijanja, kao i uspostavljanje efikasne ekološke inspekcije za izvore zagađenja vazduha.
(Srna)
