Žene zauzimaju značajno mjesto u privredi u RS, ali i dalje postoje određene prepreke ili predrasude za one koje su vlasnice preduzeća ili upravljaju njima.
Zato je posebnom politikom potrebno olakšati i unaprijediti njihov rad, smatraju i same preduzetnice i institucije RS. Neka od rješenja predložena su u Strategiji razvoja preduzetništva žena u RS u naredne četiri godine.
– Skoro jedna trećina privrednih subjekata u RS su u vlasništvu žena, a to je u odnosu na zemlje okruženja veoma dobar pokazatelj. Osim toga, to žene čini poslodavcima koji zaslužuju pažnju i podršku za dalji rast i razvoj – navodi se u nacrtu ove strategije.
Žene su vlasnice 10.765 subjekata u RS ili 27,32 odsto svih privrednih subjekata i suvlasnice 695 subjekata ili 1,88 odsto svih subjekata.
Više je vlasnica u zanatsko-preduzetničkoj djelatnosti, dok su suvlasnice dominantnije kod pravnih lica. Ipak, čak 97,6 odsto subjekata u vlasništvu žena su mikrosubjekti koji zapošljavaju do devet radnika. Kod suvlasnica je malo drugačija slika, jer se radi o većim porodičnim biznisima kod kojih su muž i žena vlasnici većih firmi.
– Ovakva struktura je povezana i sa djelatnostima u kojima posluju žene, a to su najčešće uslužne djelatnosti kao što je trgovina, u kojoj posluje 4.547 subjekata, ostale uslužne djelatnosti sa 1.550 subjekata, ugostiteljstvo i hotelijerstvo gdje posluje 1.526 subjekata, prerađivačkoj industriji sa 908 subjekata, te stručne, naučne i tehničke djelatnosti sa 797 subjekata – podaci su o poslovanju preduzetnica koji su na ovaj način prvi put u Srpskoj izdvojeni za potrebe izrade ove strategije.
Kako ističi autori, uloga žene preduzetnice u ekonomiji je dobila na važnosti, a promjene su nastale demokratizacijom, primjenom principa ravnopravnosti polova, obrazovanjem žena i uopšte mijenjanjem svijesti o ulozi žene u modernom društvu i njenoj dokazanoj uspješnosti da paralelno bude porodična i poslovna žena.
– Kreativnost žena, njihova stručna znanja i vještine koje su potrebne u poslovanju veoma su važne u shvatanju značaja postojanja preduzetnica. Ipak, žene i dalje nemaju isti pristup finansijama, edukaciji i informacijama kao muškarci. Tradicionalni način evidentiranja imovine na muškarce čest je problem u dobijanju kredita i poslovanju. Statistike pokazuju da raste broj visokoobrazovanih žena, ali i žena obučenih i spremnih za preuzimanje rizika i pokretanje poslovanja – navode se u strategiji u čijoj izradi su učestvovale i same preduzetnice u RS.
Jedan od problema je i to što se privatne i poslovne obaveze žena prepliću, a samim tim je njihova uloga u poslovnom svijetu i uspjeh veći izazov u odnosu na muškarce.
– Zbog toga je potrebno za žene kreirati politike koje će im omogućiti lakše i bolje poslovanje, utvrditi programe za efikasnu identifikaciju i rješavanje njihovih problema. Tako se stvaraju uslovi za uključivanje preduzetništva žena u ostale politike, kao i finansijsku podršku, edukaciju, promociju, te podršku udruživanju i umrežavanju žena. Posebnu pažnju treba posvetiti sektorima u kojima posluje i radi značajan broj žena, kao što su tekstilna i kožarska proizvodnja, poljoprivreda i zanatstvo, kao i druge delatnosti – navode autori.
U izradi strategiije učestvovali su i predstavnici Privredne komore RS, a direktorica Komore Dragica Ristić ističe da u Srpskoj definitivno treba raditi na osnaživanju žena, te na promociji ženskog preduzetništva, u svim segmentima.
– To znači i za redovne poslovne aktivnosti žena, kao što su preduzetničke radnje, osnivanje privrednih društava, učešće u vođenju porodičnih firmi i slično, ali takođe je jako važno i osnaživanje žena na selu i posebno tretiranje žena u ruralnim područjima i mogućnosti za dalje unapređenje preduzetništva u tim segmentima. Nadamo se da će kroz strategiju biti definisani konkretni vidovi podrške i kada je u pitanju i promocija i edukacija i umrežavanje žena, ali svakako i kreiranje određenih finansijskih linija podrške sa ciljem podsticanja žena da se upuštaju i otpočinju same svoje poslove – kaže Ristić.
Gotovo četvrtina zaposlenih žena u RS su samozaposlene, a oko 11 odsto žena spada u grupu neplaćenih pomažućih članova. Žene su dominantno zaposlene u uslužnim djelatnostima sa 53,6 odsto učešća, oko 31 odsto ih radu u poljoprivredi, dok je samo 15,4 odsto žena zaposleno u nepoljoprivrednim djelatnostima. Kod muškaraca je učešće ujednačenije, a čak 34 odsto muškaraca radi u nepoljoprivrednim djelatnostima.
(Srpskainfo)
