PIŠE Prof. dr Milan Blagojević, redovni univerzitetski profesor ustavnog prava, Univerzitet za poslovni inženjering i menadžment Banja Luka
Završni dio
Osim ovih, postoje i brojni drugi slučajevi koji dokazuju ne samo spremnost ovdašnjeg čovjeka na servilnost, već govore i o odlučnosti visokog predstavnika i zapadnih sila u njegovoj pozadini da sve ovdašnje potčini sebi i da to kontroliše. Naime, sve što je važno za život ovdašnjeg društva bilo je i još uvijek je pod kontrolom ohaerizma, što ukazuje na to da taj sistem ima odlike totalitarizma u njegovoj savremenoj izvedbi. Dakle, dugotrajnost (sada više od 20 godina) i totalitarni karakter ohaerističkog režima ostavili su tragove u svim porama ovdašnjeg života, pa i u glavama ljudi, što je najopasnije. Naime, uspjevši da sebi privuče pojedince, ohaerizam je od njih načinio snage koje prihvataju neustavne institucije, rade u njima i štite ih, što se najbolje može vidjeti na primjeru Suda BiH. Stoga je sada nemoguće da se pravnim putem dođe do ukidanja Suda BiH, jer su u njega involvirani snažni lični interesi brojnih pojedinaca koji predstavljaju stvarne snage ne samo ovdašnjeg društva, već i tehnologije ohaerizma. Iz tih razloga dejtonska BiH predstavlja školski primjer koji potvrđuje istinitost zapažanja koje je još polovinom 19. vijeka iznio Ferdinad Lasal, rekavši da suština ustava “…nije ništa drugo nego stvarni odnosi snaga koji postoje u jednom određenom društvu. Stvarni odnosi sila (a ne pravna norma na papiru nekog pravnog akta – moja opaska) koji postoje u jednom određenom društvu jesu ona aktivna, dejstvujuća snaga…”
(Ferdinand Lasal: O suštini ustava, preveo Dušan Popović, izdanje Srpske socijaldemokratske stranke, Beograd, 1907, str. 25. i 26)
Takvom sistemu je pošlo za rukom da ovdje postigne sve strateški važne ciljeve u korist NATO-a i Evropske unije, pri čemu je ostvarenje svakog od njih podrazumijevalo slabljenje i obesmišljavanje Republike Srpske. No, nije ovom sistemu vladanja uspjelo samo to, već mu je pošlo za rukom i da na poseban način obezbijedi svoje prisustvo, odnosno djelovanje i u budućnosti. Učinjeno je to u Briselu u februaru 2008. godine, kada je tijelo zvano Savjet za primjenu mira u BiH odlučilo da se Kancelarija visokog predstavnika u BiH neće zatvoriti sve dok ne bude postignuto pet osnovnih ciljeva i dva uslova. Ovi ciljevi, odnosno uslovi, svojom sadržinom govore sve. Naime, prvi od pet ciljeva je rješavanje pitanja državne imovine, što je u praksi značilo i znači kreiranje imovine BiH na uštrb imovine Republike Srpske, iako je to suprotno slovu Dejtonskog sporazuma. Drugi cilj je rješavanje pitanja vojne imovine, što je podrazumijevalo i podrazumijeva isto ponašanje kao i u slučaju tzv. državne imovine. Treći cilj je određivanje konačnog statusa Brčko distrikta. Nažalost, i vlast i opozicija u Republici Srpskoj prihvatili su u aprilu 2009. godine amandman I na Ustav BiH, čime je Brčko distrikt postao ne samo pojam iz tog ustava (ustavna kategorija), već je time prihvaćena i protivpravna Arbitražna odluka o Brčkom, američkog advokata Robertsa Ovena. Njena suština je prekidanje teritorijalnog kontinuiteta i ustavnopravnog kapaciteta Republike Srpske na tom dijelu njene teritorije. Najzad, četvrti i peti cilj za zatvaranje Kacelarije visokog predstavnika određeni su veoma dubioznim jezikom, jer je rečeno da do tog zatvaranja neće doći dok se ne uspostavi fiskalna održivost i vladavina prava, što su neodređeni pojmovi koji omogućavaju trajanje visokog predstavnika unedogled.
To se još više može reći za jedan od dva dodatna uslova za zatvaranje Kancelarije visokog predstavnika. Naime, Savjet za primjenu mira je te 2008. godine rekao da do tog zatvaranja može doći kad on da pozitivnu ocjenu da je situacija u BiH u skladu sa Dejtonskim sporazumom, što je krajnje neodređeno i neizvjesno, a sve to uz uslov da BiH potpiše sporazum o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom, što implicira i članstvo u NATO-u.
U službu ostvarenja ovih ciljeva NATO-a i Evropske unije stavili su se brojni pojedinci i organizacije u Republici Srpskoj, koji se nalaze ne samo u zakonodavnoj i izvršnoj vlasti, već i u pravosuđu i u onome što se u savremenom rječniku naziva civilnim društvom. U pitanju je tipični oportunizam pojedinaca koji, kako naše iskustvo pokazuje, uspijevaju da tim virusom inficiraju i čitave kolektivitete. Takvo ponašanje Milo Lompar naziva poželjnim kulturnim obrascem, koji objašnjava na sljedeći način:
„…umesto logike pojedinačnosti i posebnosti, logike samotnika u duhu, katkad i u svetu, protivljenja onome što nasilno vlada javnim diskursom, neophodno je pounutrašnjiti logiku potpunog oportuniteta. Na tom putu nema nikakvog intelektualnog odnosa prema istini. To je staza na kojoj duh sam sebe poriče. Otud u temelju poželjnog kulturnog obrasca leži duh samoporicanja kao dvostruki duh. On je duh koji sam sebe poriče, jer poriče potrebu duha za preispitivanjem javnog diskursa. On je, štaviše, duh koji ustrojavajući kulturni obrazac zajednice neumitno ostvaruje i njeno najosnovnije samoporicanje. To je kulturni obrazac koji nastaje u okviru pozitivnog mita da Evropa nema alternativu.“
(Milo Lompar: Duh samoporicanja, U senci tuđinske vlasti, treće dopunjeno izdanje, Novi Sad, 2012, str. 19)
Rezimirajući taj proces na kraju rada želim istaći dvije stvari. Najprije je važno uočiti individualni proces pounutrašnjivanja logike potpunog oportuniteta, svojstvene srpskom duhu samoporicanja. Riječ je o procesu koji se najprije dešava u pojedincima, prije svega ovdašnjim srpskim političkim i profesionalnim (kvazi)elitama. Nakon što se u njima završi taj proces, onda oni koji su dio (kvazi)elite, koja upravlja politikom kao najvažnijom društvenom djelatnošću, imaju zadaću da taj isti posao obave i na kolektivnom planu. Drugim riječima, partijske i profesionalne (kvazi)elite iz sfere individualne interiorizacije duha samoporicanja prelaze u sferu njegove eksteriorizacije, u kojoj dolazi do svojevrsne socijalizacije (kolektivne interiorizacije) duha samoporicanja, a time i mita da se odluke visokog predstavnika moraju sprovoditi te da Evropska unija nema alternativu, što implicira i da NATO ne smije imati alternativu.
Stoga za svoj uspjeh ovdašnja tehnologija ohaerizma ima zahvaliti ne samo sili Zapada koja stoji u njenoj pozadini i upravlja našim životima, već i našoj podaničkoj (ne)kulturi i spremnosti da takvom sistemu i bilo kom njegovom emisaru do servilnosti podilazimo i služimo, ne toliko u strahu od njega koliko zbog želje da time postignemo ili očuvamo već postignuti konačno željeni oblik i nivo sopstvene afirmacije. Takvom (ne)kulturom, u čijoj osnovi leži slabost karaktera ovdašnjeg čovjeka, ne samo što je omogućeno tehnologiji ohaerizma da ovdje učvrsti korijenje i da nas pretvori u svoje zarobljenike, već je i budućnost Republike Srpske učinjena krajnje neizvjesnom.
Izlaz iz te neizvjesnosti i za Srbiju i za Republiku Srpsku je u državnom savezu sa Rusijom. Međutim, to ne bi bio savez u kojem bi se Srpska i Srbija izgubile kao gubernije ogromne Rusije, već državni savez u čijoj osnovi bi bio federalizam. Dakle, radilo bi se o federaciji od tri federalne jedinice: Rusija, Srbija i Republika Srpska, pri čemu bi saveznim ustavom (koji bi donijela ustavotvorna skupština sastavljena od predstavnika konstituenasa) bila izvršena raspodjela nadležnosti između federacije i njenih dijelova, po modelu pretpostavljene nadležnosti u korist federalnih jedinica. U njoj bi postojao dvodomni savezni parlament, u kojem bi donji dom bio dom građana, kao i u ostalim federacijama u svijetu, dok bi gornji dom činili predstavnici Rusije, Srbije i Republike Srpske. Oba doma bi na ravnopravnoj osnovi vršili zakonodavnu vlast. Egzekutiva u ovoj federaciji bi bila bicefalna, a činili bi je predsjednik federacije i savezna vlada. Savezni predsjednik bi se birao naizmjenično svakih pet godina iz Rusije, Srbije i Republike Srpske. On bi izražavao državno jedinstvo federacije i predstavljao bi je u međunarodnim odnosima. Savezna vlada bi bila sastavljena od predstavnika koje bi birali konstituensi ove federacije, a vršila bi klasične vladine poslove u okviru ustavnih nadležnosti federacije. Postojale bi zajedničke oružane snage zadužene za odbranu suvereniteta, teritorijalnog integriteta i političke nezavisnosti federacije. Činile bi ih komponente ruske i srpske vojske, pri čemu bi svaka od tih komponenti bila razmještena na cijeloj teritoriji federacije. To podrazumijeva da bi značajan dio ruskih vojnih snaga uvijek bio razmješten u Srbiji i Republici Srpskoj, dok bi odgovarajući dio srpskih vojnih snaga bio razmješten u Rusiji. Vrhovni komandant oružanih snaga bilo bi četvoročlano tijelo – vrhovna komanda, koju bi činili predsjednik ove federacije te predsjednici Rusije, Srbije i Republike Srpske. Ruski i srpski jezik bili bi službeni jezici u ravnopravnoj upotrebi u svakoj od federalnih jedinica ove federacije, a učili bi se već od osnovne škole u svakoj članici federacije.
To bi bile ustavne osnove na kojima bi počivala ova zajednička država. Ona je, kako nas uči ogromno istorijsko iskustvo, ne samo u interesu očuvanja Srbije i Republike Srpske, već je u jednakoj mjeri važna za sadašnjost i budućnost Rusije. (kraj)
(Argumenti)
