U Norveškoj je u četvrtak obilježeno 10 godina od masakra u Oslu i na ostrvu Utoja, kada je antiimigrantski nastrojeni ekstremista Anders Bering Brejvik ubio 77 ljudi.
Taj događaj se smatra najgorim činom nasilja u toj zemlji od Drugog svjetskog rata.
Komemorativna ceremonija održana je ispred nekadašnje kancelarije premijera u Oslu, koja je od napada ostala prazna ruševina zbog nesaglasnosti o njenoj obnovi. Ceremoniji su prisustvovali premijerka Erna Solberg, preživjeli i rodbina žrtava. Nakon toga održana je i služba u katedrali u Oslu, na kojoj je govorio generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg, koji je u vrijeme napada bio premijer.
Na kraju službe, širom zemlje pet minuta su zvonila crkvena zvona.
Brejvik je prvo aktivirao automobil bombu ispred kancelarije premijera u Oslu, gdje je poginulo osam osoba. Napad na Vladu bio je prvi dio Brejvikovog jezivog plana. Brejvik je potom, preobučen u policijsku uniformu, otišao na ostrvo Utoja nedaleko od Osla, gdje je nasumice pucao na učesnike ljetnog kampa mladih laburista. Ubio je 69 ljudi, uglavnom tinejdžera. Eksplozija u zgradi Vlade i masakr na ostrvu Utoja, prema Brejvikovoj zamisli, trebalo je da razviju otpor prema imigrantima. Smrtonosno divljanje samozvanog militantnog nacionaliste traumatizovalo je malu skandinavsku naciju, u kojoj je jedna od četiri osobe bila u porodičnim ili prijateljskim vezama sa žrtvama.
Na prvom saslušanju nakon hapšenja Brejvik je priznao da je ubio 77 civila, nazivajući svoje djelo “gnusnim, ali neophodnim”, rekavši da ono što je učinio nije krivično djelo i da on zbog toga ne snosi krivičnu odgovornost. Brejvik je za sebe tvrdio da je član međunarodne antiislamske mreže, koja ima dvije ćelije u Norveškoj.
Osuđen je na 21 godinu zatvora, a izjavljivao je da će odustati od nasilja i da je spreman da se izvini ako mu vlasti dozvole formiranje fašističke stranke. Sud je obrazložio da Brejvik ima probleme ličnosti, ali ne psihoze. Mediji navode da se on nikada iskreno nije pokajao za ono što je učinio.
Brejvik je rođen 13. februara 1979. godine u Oslu. Otac mu je bio ekonomista, a majka medicinska sestra. Otac je radio kao diplomata pri ambasadi Norveške u Londonu, a kasnije i u Parizu. Brejvikov otac izjavljivao je 2014. godine da je njegov sin fašista. Jens Brejvik rekao je da su stavovi njegovog sina protiv imigranata u Norveškoj postali još ekstremniji od kada je u zatvoru.
“Nije prijatno biti otac masovnog ubice”, rekao je bivši norveški diplomata Jens Brejvik na konferenciji za novinare povodom predstavljanja svoje autobiografije pod nazivom “Moja krivica”. Brejvik stariji je tada rekao da je otkriće da je njegov sin ubica premašilo i najgoru roditeljsku noćnu moru.
(Agencije)
