U toku 2017. godine Evropski sud za ljudska prava u Strazburu dobio je više stotina apelacija iz BiH, a ukupna vrijednost tužbenih zahtjeva iznosi oko pet miliona maraka.
Ovu problematiku nedavno su razmatrali i ministri na nivou BiH pred koje je došao polugodišnji izvještaj o radu Kancelarije zastupnika Savjeta ministara BiH pred sudom u Strazburu. U izvještaju je napravljen presjek stanja u periodu od 1. jula do kraja decembra prošle godine u vezi sa apelacijama koje su građani BiH uputili evropskim sudijama u kojima traže odštetu od BiH zbog raznih slučajeva povrede prava.
Evropski sud za ljudska prava je u svom izvještaju o radu za 2017. godinu objavio da je posljednjeg dana decembra 2017. godine registrovano 677 apelacija protiv BiH koje se nalaze u različitim fazama postupka.
– Na osnovu apelacija koje se trenutno nalaze u meritornom postupku iznos novčanog potraživanja protiv BiH premašuje 4,9 miliona KM. Međutim, u ovoj fazi postupka zahtjevi za pravičnom naknadom najčešće su nerealno i previsoko postavljeni, te Evropski sud za ljudska prava u pravilu dosuđuje niže iznose naknade rukovodeći se kriterijumima i okolnostima svakog pojedinačnog slučaja – kaže zastupnik Savjeta ministara BiH pred sudom u Strazburu Belma Skalonjić.
Od jula 2002. do kraja 2017. godine, Evropski sud za ljudska prava je usvojio 56 presuda koje se odnose na BiH, od kojih je u 49 utvrđena povreda prava, a u sedam da BiH nije prekršila obaveze propisane Konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.
– Evropski sud za ljudska prava je najčešće utvrdio povrede prava na pravično suđenje i imovinskih prava, što je neposredno u vezi sa postojanjem sistemskog problema u domaćem pravnom sistemu. To se odnosi na propust vlasti na svim nivoima u BiH da izvršavaju pravosnažne presude domaćih sudova na svim nivoima – naglasila je Skalonjićeva.
Evropski sud za ljudska prava je samo u drugoj polovini prošle godine donio deset presuda i dvije odluke o prijateljskim nagodbama koje se odnose na BiH. U istom periodu pristigle su 62 nove apelacije protiv BiH.
– Naša kancelarija trenutno ima 144 apelacije na osnovu kojih se vodi meritorni postupak zastupanja – kazala je Skalonjićeva.
Vlasti u BiH su do sada na osnovu presuda Evropskog suda za ljudska prava isplatile oštećenima 4,4 miliona, a na osnovu prijateljskih nagodbi i unilateralnih deklaracija nešto više od 27 miliona maraka.
BiH je uspješno izvršila 22 presude i 23 odluke o prijateljskim nagodbama i unilateralnim deklaracijama, te je zatvoren proces međunarodnog nadzora nad izvršenjem. U izvještaju je navedeno da BiH još nije sprovela nekoliko odluka suda u Strazburu među kojima je najpoznatija “Sejdić i Finci”. Riječ je o nazivu sudskog predmeta pokrenutog na osnovu tužbe Derve Sejdića i Jakoba Fincija koji su kao pripadnici nacionalnih manjima bili onemogućeni da budu birani u Predsjedništvo BiH i Dom naroda Parlamenta BiH.
Evropski sud je, generalno, prema navodima iz izvještaja lani bio suočen sa porastom broja apelacija, a najviše ih je stizalo iz Turske. Vodeća zemlja po udjelu apelacija je Rumunija, a slijede Rusija, Turska, Ukrajina, Italija, Mađarska, Azerbejdžan, Gruzija, Jermenija i Poljska. Na preostalih 37 država članica, među kojima je BiH otpada 15,4 odsto udjela u ukupnom broju apelacija.
Najčešći razlozi za žalbe
* povrat prijeratnog vojnog stana
* neizvršavanje pravosnažnih presuda domaćih sudova
* pravo na pristup sudu
* nezakonito pritvaranje duševno oboljelih u ustanovama za socijalno i zdravstveno staranje
* poštivanje privatnog i porodičnog života
* dužina trajanja postupka
(Glas Srpske)
