U deset sarajevskih opština u proteklom ratu ubijeno je 7.432 Srba, od kojih 6.188 muškaraca i 1.244 žene, rekao je večeras u Istočnom Sarajevu autor knjige “Dosije Sarajevo” Milivoje Ivanišević za kojeg je rukovodstvo ovog grada priredilo prijem u okviru obilježavanja 22 godine od egzodusa sarajevskih Srba.
Ivanišević, koji je predsjednik Instituta za istraživanje srpskih stradanja u 20. vijeku i autor knjiga o stradanju Srba u odbrambeno-otadžbinskom ratu, predstavio je u Gradskoj upravi knjigu “Dosije Sarajevo” koja sadrži potresna svjedočenja 80 ljudi o tome kako su ispitivani, mučeni, silovani, te kako su gledali nestajanje Srba u logorima, privatnim zatvorima ili na sarajevskim ulicama.
On je istakao da je 85 odsto Srba stradalo u svojim selima, dok je samo 11 odsto žrtava muslimana stradalo u svojim selima, i to najčešće u međusobnim sukobima oko humanitarne pomoći, zbog nespretnog rukovanja eksplozivom ili u saobraćajnim nesrećama.
Ivanišević kaže da je analizom utvrdio da su muslimanski vojnici najviše stradali u srpskim selima koja su napadali, jer su Srbi bili dužni da brane svoja sela.
On navodi da su evidentirane srpske žrtve u knjizi sistematizovane, s obzirom na različite okolnosti pogibije, u šest spiskova – u prvom su imena 6.481 žrtve za koju postoje svi potrebni dokazi o vremenu i mjestu stradanja, u drugom su 380 žratva za koje se samo ne zna vrijeme stradanja, a u trećem su imena poginulih pripadnika JNA i dobrovoljaca.
Ivanišević dodaje da četvrti spisak sadrži imena 39 žrtava za koje nije moguće utvrditi identit, peti spisak obuhvata 14 žrtava koje su umrle poslije rata, a uzrok smrti je povreda iz ratnog perioda i šesti spisak 398 žrtava su Srbi iz ostalih krajeva BiH stradali u Sarajevu.
On je naveo da je objavio dvije knjige o stradanju Srba u Sarajevu u kojima je pažnju posvetio i sramotnoj ulozi UN i međunarodnih faktora koji su sve vrijeme zapostavljali srpska stradanja, pa čak su ih i prouzrokovali, jer mnoga sela oko Sarajeva ne bi stradala da je Unprofor obavljao svoju funkciju.
Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Nenad Vuković istakao je da je značaj Ivaniševićevog rada u tome što prenosi istinu o stradanju Srba u Sarajevu, te naglasio da bi Srbi više trebalo da se bore da izađe na vidjelo istina o njihovom stradanju tokom posljednjeg rata u BiH.
“Poslije svih nedaća, sarajevski Srbi su imali snagu da dignu glavu i naprave grad Istočno Sarajevo koji je veoma uređen i sa dobrom perspektivom”, istakao je Vuković.
Vuković je najavio da će u ponedjeljak, 19. marta, uputiti inicijativu Vladi Republike Srpske da ovaj dan obilježavanja egzodusa sarajevskih Srba bude uvršten u kalendar obilježavanja značajnih istorijskih događaja od republičkog značaja.
On je rekao da je razgovarano i o izgradnji muzeja odbrambeno-otadžbinskog rata od 1992. do 1995. godine koji bi trebalo da bude smješten na području Pala, dodajući da je grad obezbijedio sredstva za izradu idejnog rješenja.
Prijemu su prisustvovali i Peđa Kovačević, Marko Šuka, Marijana Đurić i Dušan Šehovac koji na portalima objavljuju tekstove u kojima iznose istinu o odbrambeno-otadžbinskom ratu, egzodusu sarajevskih Srba, ali pišu i o današnjem Istočnom Sarajevu.
Peđa Kovačević, autor brojnih tekstova o stradanju sarajevskih Srba, rekao je da je njegov rad vezan za Sarajevo i Istočno Sarajevo, ističući da je posnosan što su sarajevski Srbi ostali u Istočnom Sarajevu.
Kovačević je naglasio da potomci sarajevskih Srba ne smiju odustati od Sarajeva, ni u kulturnom, ni u istorijskom smislu.
“U Sarajevo se ne smije nikako otići, a da se ne posjeti Stara crkva i muzej, jedan od najznačajnih tog tipa u svijetu, Saborna crkva, Crkva Svetog Save u Blažuju ili Kapela vidovdanskih heroja na Koševu”, rekao je Kovačević.
Kovačević je podsjetio da su srpske žrtve upisane u bošnjački spisak 11.540 Sarajlija, koje su navodno stradale tokom opsade Sarajeva, a da se niko ne bori da dokaže da je taj broj lažan.
Egzodus Srba sa područja Sarajeva počeo je u decembru 1995. godine, a završen je početkom marta 1996. godine.
Oko 120.000 Srba iz Ilijaša, Vogošće, Hadžića, Ilidže, Rajlovca, Grbavice i dijela Starog grada napustilo je vjekovna ognjišta i krenulo na teritoriju Republike Srpske, ne želeći da žive pod hrvatsko-muslimanskom vlašću.
Mnogi Srbi su odlučili da premjeste posmrtne ostatke članova svojih porodica. Na Sokocu je formirano Srpsko vojničko spomen-groblje “Mali Zejtinlik” na koje su preneseni posmrtni ostaci oko 1.000 boraca Vojske Republike Srpske.
Srpski borci su zaustavili ofanzive muslimansko-hrvatske vojske, odbranili svoje domove, a onda su Ilijaš, Grbavica, Ilidža, Rajlovac, Hadžići, Mrkovići, Nahorevo i druga naselja, za stolom u Dejtonu, pripala Federaciji BiH.
(Srna)
