Dok se zemlje zapadnog dijela EU sve opreznije izjašnjavaju o mogućem širenju EU, zemlje na istoku, posebno zemlje Višegradske grupe, zalažu se za što brže primanje zemalja zapadnog Balkana u evropski blok.
Linije razilaženja između Češke, Poljske, Mađarske i Slovačke s jedne i Njemačke, Francuske i Holandije sa druge strane najviše se ogledaju u tome što zapad želi da zemlje pristupnice prvo demonstriraju privrženost vladavini prava, dok istok misli da će se vladavina prava najlakše uspostaviti ako se proces proširenja što prije nastavi.
Na samitu Višegradske grupe sa zemljama zapadnog Balkana održanom u četvrtak u Pragu poručeno je da je potrebno što prije početi pregovore sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, ubrzati integracije Srbije i Crne Gore, te podržati reformske korake BiH i Kosova.
“Proširenje EU je najefikasniji alat za podršku stabilnosti, bezbjednosti, demokratiji i prosperitetu zapadnog Balkana”, istakli su predstavnici Višegradske grupe, kojoj trenutno predsjedava Andrej Babis, češki premijer.
Tanja Topić, analitičarka iz Banjaluke, za “Nezavisne” je rekla da bivše socijalističke zemlje imaju više senzibiliteta i razumijevanja za zemlje zapadnog Balkana zbog sličnog nasljeđa i vrijednosti koje su dijelili tokom socijalizma, ali da zapadnu Evropu brine manjak vladavine prava u ovim zemljama.
“Za razliku od zapadne Evrope, koja se nakon prijema nekih od bivših socijalističkih zemalja suočila na drugi način s vrijednostima u ovim zemljama, zemlje istočne Evrope bolje razumiju izazove s kojima se mi suočavamo. Tu mislim na deficite kako demokratske, političke, ekonomske i kulturološke. Vladavina prava je posebna oblast u kojoj su te razlike došle do izražaja. Stajalište zapadne Evrope je da su zemlje Balkana problem, a oni ne žele dodatne probleme”, smatra Topićeva.
I na ovom sastanku Višegradske grupe pojavio se sličan problem koji je prisutan već neko vrijeme, a koji se takođe vidio u Sloveniji tokom bledskog foruma sa zemljama zapadnog Balkana. Naime, u centru debata i u Bledu i sada u Pragu su odnosi Srbije s Prištinom, te početak pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, dok se o BiH ne govori dovoljno.
Igor Crnadak, ministar spoljnih poslova BiH, “Nezavisnim” je nakon bledskog foruma rekao da je očigledna marginalizacija BiH na međunarodnim skupovima i da je glavni krivac za to neformiranje vlasti u BiH.
“Mislim da će se takva neka vrsta zapostavljanja BiH nastaviti sve dok vlasti ne budu formirane i dok ne počne da se radi. A to ćemo morati sami da uradimo, prošla su vremena kada su se stranci na operativnom nivou bavili nama, dogovarali i nametali zakone i ko će biti vlast”, rekao nam je tada Crnadak.
Nekoliko ambasadora je “Nezavisnim” reklo da se suočavaju s problemima kada visoke delegacije iz njihovih zemalja šalju depeše o tome da li je dobar trenutak da se posjeti BiH. Jedan ambasador, čiji je ministar spoljnih poslova nedavno boravio u regionu, kaže da zbog neformiranja vlasti nije mogao da preporuči dolazak ministra u BiH.
“To sve ima veoma loše posljedice po BiH. Jedan investitor iz naše zemlje je bio zainteresovan za investiranje u BiH, ali se na kraju ipak odlučio da pogon bude otvoren u Srbiji. To će ostaviti dalekosežne posljedice po BiH jer, nažalost, investitori počinju da doživljavaju BiH kao mjesto koje nije stabilno za biznis”, kaže ovaj ambasador. podsjećanja radi, u Srbiji je samo u 2018. bilo više od četiri milijarde evra stranih investicija, dok je u BiH registrovano tek oko 400 miliona evra, odnosno deset puta manje.
(Nezavisne)
