Na današnji dan, prije tačno 18 godina, stotine hiljada ljudi srušile su režim Slobodana Miloševića.
Tog 5. oktobra 2000. na velikim demonstracijama okončana je vladavina predsjednika Srbije i SRJ Slobodana Miloševića i taj dan se smatra prekretnicom u novijoj srpskoj istoriji, a dugo je bio i nezvanični “praznik demokratije”.
Demonstracije su izbile pošto je Milošević odbio da prizna rezultate izbora za predsjednika SR Jugoslavije. Na izborima 24. septembra 2000. Milošević je izgubio od kandidata DOS-a i lidera Demokratske stranke Srbije (DSS) Vojislava Koštunice.
Demonstranti su na plato ispred tadašnje Savezne skupštine, a danas Doma Narodne skupštine, stigli iz čitave Srbije u kolonama automobila, autobusa i kamiona dugačkim desetine kilometara, probijajući buldožerima policijske blokade na putevima.
Već u prijepodnevnim satima policija je upotrebila suzavac kako bi spriječila demonstrante da uđu u Skupštinu, ali bezuspješno. Zgrada Savezne skupštine je demolirana i zapaljena, kao i zgrada RTS-a u Takovskoj ulici.
Policija je ubrzo prestala da pruža otpor i mahom se pridružila građanima.
U večernjim satima 5. oktobra 2000. građanima se sa terase Skupštine Beograda obratio novi predsednik SRJ Vojislav Koštunica, a narednog dana, 6. oktobra, Milošević je priznao izborni poraz i čestitao Koštunici.
U demonstracijama je poginula Jasmina Jovanović iz Miloševca kod Velike Plane, koja je pala pod točkove kamiona. Momčilo Stakić iz Krupnja preminuo je od posljedica srčanog udara. Povrijeđeno je 65 ljudi.
Slobodan Milošević je u aprilu 2001. uhapšen zbog finansijskih malverzacija, a dva mjeseca kasnije je izručen Haškom tribunalu gdje mu je suđeno za genocid u Bosni i Hercegovini, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti u Hrvatskoj i na Kosovu.
Umro je 11. marta 2006. od infarkta, u svojoj ćeliji u pritvoru Haškog tribunala. Njegovi posmrtni ostaci dopremljeni su iz Haga u Beograd četiri dana poslije smrti, da bi njegovo ijtelo 16. marta bilo izloženo u holu zgrade Muzeja “25. maj” u okviru muzejskog kompleksa na Dedinju.
Sahranjen je u dvorištu porodične kuće u Požarevcu, 18. marta 2006.
Socijalistička partija Srbije (SPS) čiji je Milošević bio neprikosnoveni lider deceniju, vratila se na vlast 2008. godine postavši dio vladajuće koalicije, čiju je okosnicu činila Demokratska stranka, sa kojom je, potom, potpisala deklaraciju o političkom pomirenju.
U koalicionoj vladi ovog puta je sa Srpskom naprednom strankom kao stožerom, a lider SPS Ivica Dačić je ministar spoljnih poslova Srbije i prvi potpredsjednik vlade.
Iz Skupštine 5. oktobra nestalo 60 skupocjenih djela
Petooktobarska krađa i dalje nije rasvjetljena u potpunosti – u demonstracijama građana protiv izborne krađe 5. oktobra 2000. godine, iz zbirke Skupštine Srbije, koja je tada obuhvatala 156 djela, ukradeno je ili uništeno u požaru njih 60, dok su mnoga oštećena. Pojedini ukradeni predmeti su pronađeni.
(Agencije)
