Životinje poput pčela i mrava uzorke polarizacije na nebu koriste kako bi se snalazili u prostoru. Vrlo malo ljudi, čak i u naučnoj zajednici, svjesno je da ljudi mogu golim okom da opaze polarizaciju svjetlosti.
Žilijet Mekgregor sa Univerziteta u Lesteru proučavala je kako ljudi opažaju polarizovanu svjetlost koristeći eksperiment uz pomoć kojeg su se prethodno ispitivao vid hobotnica i sipa.
Govoreći uopšteno, svjetlosni talasi su istovremeno polarizovani horizontalno i vertikalno, stvarajući mješavinu polarizacija. Ali, nekad se može dogoditi da većina svjetlosnih talasa – kao što je to na dijelu neba, na kompjuterskim ekranima i odrazima na vodi i staklu – osciluje istim usmjerenjem. Ta svjetlost se smatra snažno polarizovanom. Kompjuterski LCD ekrani, pametni telefoni, tableti i projektovanje 3D filmova u bioskopima oslanjaju se na polarizovanu svjetlost.
O čemu se zapravo radi?
Ljudi polarizovanu svjetlost opažaju uz pomoć Hajdingerove četke, suptilnog entopičkog fenomena koji ljudi vide kao žuto-plavi uzorak nalik leptir-mašni. Taj efekat se javlja u samom oku, nije slika nekog predmeta pa Hajdingerova četka u većini slučajeva nestane nakon nekoliko sekundi.
Mekgregor i njeni saradnici su zahvaljujući LCD ekranima koji su sposobni da taj fenomen konstantno reprodukuju uspjeli da izmjere dinamiku mijenjanja Hajdingerovih četki, pa su potvrdili da neki pojedinci mogu percipirati promjenu polarizovanog ugla kroz okretanje “leptir-mašne”.
“Naše istraživanje je pokazalo da rožnjača značajno utiče na percepciju polarizovane svjetlosti, a budući da optička obilježja rožnjače variraju od osobe do osobe, to objašnjava zašto ljudi na različit način percipiraju Hajdingerove četke”, istakla je ona.
Da biste sami vidjeli Hajdingerove četke, pogledajte u bijelu površinu na LCD ekranu vašeg kompjutera, tableta ili mobilnog telefona. Potom nagnite glavu sa jedne strane na drugu i slabašne žute i plave leptir-mašne nešto veće od vašeg palca trebalo bi da postanu vidljive. Uz nešto vježbe, možete da ih vidite na dijelovima plavog neba na 90 stepeni od sunca, pogotovo tokom izlaska i zalaska.
Osjetljivost na polarizaciju bi, nada se Mekgregor, mogla da pomogne pri uočavanju starošću uslovljene degeneracije žute tačke, mjesta najjasnijeg ljudskog vida.
(N1)
